AKS nedir? Sorusu özellikle araç sahibi olan herkesin bildiği yeni araç sahibi olacak kişilerin de merak ettiği bir kavramdır.
Buna bağlı olarak aks sistemi her araçta bulunan bir sistem olup mutlaka bilinmesi gerekir. Çünkü sürüş sırasında yaşanan sorunların bir çoğu aks sisteminden kaynaklanabilmektedir.
Otomobillerin hayatımıza girmesi çok eski tarihe dayanır, insanlık tarihinde görülen ilk otomobiller bazı özellikler getirilerek günümüzdeki halini almıştır.
Eklenen bu yeni özellikler günümüzde çeşitlendirilmeli bir şekilde uygulanmaya başlayıp aynı zamanda da çağa uygunluğu bakımında bazı gelişmelere bağlı olmuştur. Araçlarımızın hareket mekanizması motordur.
Araç motoru araçların hareket düzeneğini ayarlayabilen bir yapıdır. Fakat aracın normal bir şekilde çalışması için sadece motor yetmez, bunun dışında belirli bir düzeneğe de ihtiyaç bulunmaktadır.
Motorun yanı sıra aracın çalışması için belirli bir güce ihtiyaç duyulmaktadır. Bunlardan birisi de marş motorudur. Hareketin sağlanabilmesi için de belli parçalara gücün gönderilmesi gerekiyor.
| Burada direksiyon hareketinin yanı sıra bağlantılı olan sistemin döndürme hareketini sağlayan kısma “Aks” adı verilir. |
Aks Nedir? Aks Ne Demek?
Otomobillerde aks kavramını detaylı bir şekilde ele alacak olursak aks kavramı araçlarda çubuk şeklinde görülmektedir. Bu araç parçası tekerleğin daha sabit duran ve bununla beraber de belli merkez deliği üzerinden konumlandırılmaktadır.
Genel olarak bakacak olursak hareket aktarımları tüm araçlarda en sağlam parçalardan birisi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Ön taraftan gelen emirle beraber devreye giren bu vites kutusu aslında torku da şafta iletmektedir. Görülen bu hareket enerjisi bir süre sonra diferansiyel sistemi dişliler ile bağlantılı bir şekilde sistemi akslara aktarılır.
Çubuk şeklinde olan bu ekipman her iki tekerleğe de bağlı olup bu iki tekerleğinde yönlendirilmesine yardımcı olmaktadır.
Bu tekerlek parçalarının aynı zamanda ortak çalıştığı parçalar bulunmaktadır. Aks sistemi yardımcı ekipmanlardan birisi olarak büyük bir kısmı sabitken bir kısmı da hareketli sistemlerden biridir.
Hareketli ve sabit olmasının nedeni tekerlek hareketlerine göre olmasındandır. Aşağı ve yukarı hareket edebilmesinin yanı sıra, içe ve dışa doğru hareket eden eklemler de bulunmaktadır.
Aksların içte kalan kısmına ise freze sistemi eklenmiştir. Aracın hareket etmesini sağlayan aslında bu freze sistemidir.
Akslar Tekerleklerden Çıkmayacak Şekilde Nasıl Sabitlenir?
Bir araç içindeki aks sistemi tekerleklere sıradan bir şekilde yerleşmez, bu aks sistemi iki parça arasında yer alan bağlantı flanş ile olmaktadır.
Kama sistemi üzerinden bu tekerlek ve göbekli kampana ask koniği üzerine oturtulur. Ardından tespit somunu sıkılır ve aks tekerleklerden hiç çıkmayacak şekilde ayarlanmış olur.
Aks Çeşitleri Nelerdir?
AKS araçlardaki durumuna göre çeşitli sınıflandırmalara ayrılır, buna bağlı olarak aks nedir? Sorusuna karşılık aks sistemi, yapılış sistemlerine göre basit yapılı da olabilmektedir. Otomobiller aksın üzerine yük yüklemezken kamyonet cinsi araçlar aksin üzerine yük bindirmektedir.
Yarım Serbest Aks Nedir?
Yarım aks sistemi otomobillerde, kamyonet ve 4×4 araçların arka akslarında karşımıza çıkmaktadır.
Aracınızda yarım serbest aks sistemi bulunuyorsa uç kısımda yer alan rulman yataklarının olduğu kısmında araç yükü çekilmektedir.
Bu sistem ikinci kısımda tekerleklere dönüş hareketi verir. Araç sistemlerinde en çok kullanılan aks sistemdir. Diğer aks sistemlerine oranla daha az maliyetlidir.
Tam Serbest Yüzücü Aks Mili Nedir?
Bir diğer aks çeşidi ise tam serbest yüzücü akstir. Diğer aks sistemlerinden farklı olan bu sistem difiransiyelden almış olduğu dönüş hareketini dört tekerleğe de iletmektedir.
Burada bulunan yük, muhafaza ve tekerlek göbeği üzerinden gerçekleşmektedir. Tam serbest yüzücü aks mili kırılsa bile tekerleklere herhangi bir şey olmaz.
Üç Çeyrek Serbest Aks Mili Nedir?
Üç çeyrek serbeste aks mili aks sisteminin tam ortasıdır. Uç kısmı konik şeklinde olan bu sistemde araç yükü üç çeyrek olup aks muhafaza sistemi tarafından taşınmaktadır. Aks mili aslında tekerleğe cıvatalıdır.
Aks Arızaları Nelerdir?
Araçlarda aksten kaynaklı birçok arıza bulunmaktadır. Bunun nedeni aks sisteminin sürekli olarak kullanılmasıdır. Aks sisteminden kaynaklanan arızalar çözülmediği taktirde araçla kaza riskinin yüksek olduğunun bilinmesi gerekir.
Buna bağlı olarak genel ve en sık görülen arıza aks sisteminde rulman bozulmasıdır. Dışarıdan gelmiş olan darbelere bağlı olarak eğer rulman sistemi zarar görmüşse tekerleklerden normalin dışında sesler duymaya başlayacaksınız.
Uğultu şeklinde olan bu sesler düzelmezse bir süre sonra aks sisteminde bozulmalar yaşanacaktır. Eğer araca normalinden daha çok yük yüklediğiniz zaman ya da aracı uzun süreli bir şekilde çalıştırdığınız zaman aks sisteminde bozulmalar yaşanacaktır.
Sürüş sırasında karşınıza çıkan tümseklerde hızlı geçmeniz ya da herhangi bir şeyin üzerinden hızlı bir şekilde gelmeniz de yine aynı şekilde aks sisteminde arızaların görülmesine neden olacaktır.
Bu büyük darbeler bir süre sonra aks sisteminin daha fazla zarar görmesine neden olabilmektedir. Aks sisteminin kafası çok rahat bozulan sistemlerden birisidir.
Bozulmasının yanı sıra aynı zamanda sizleri en tehlikeli durumlara düşürüp ardından bu parça bulunmaktadır.
Aks sisteminin bozulması durumunda direksiyon hareketinde kısıtlanmalar yaşanmaya başlayacaktır. Bunu en basit tabiriyle direksiyon titremesinden anlayabilirsiniz.
Aks Bozulduğunda veya Kırıldığında Maliyetleri Nedir?
Aks sisteminde yaşanan sorunlar çözülmediği taktide bir süre sonra araçla kaza yapma riskini de artmaya başlayacaktır. AKS sistemi sağ ve sol tekerlek olarak ikiye ayrılmaktadır. Buna bağlı olarak ustalar hangi akste sorun varsa onun değişimini yapacaktır.
Burada maliyet aslında aracın markasına ve modeline göre değişiklik göstermektedir. Her modelin aks sistemi farklı olup yaşanan sorunun çözümü için bu marka ve modeli bilen ustalara götürmek gerekir. Böylelikle aks sorunlarının maliyeti hakkında daha kesin bilgi edinebilirsiniz.
Sıkca Sorulan Sorular
Aks nedir ne işe yarar?
AKS, araçlarda kullanılan “Araç Kontrol Sistemi” kısaltmasıdır. Bu sistem, araçların performansını ve sürüş güvenliğini artırmak için çeşitli unsurlarını kontrol eder.
Aks bozuk olursa ne olur?
Frenleme sorunları, Direksiyon sorunları, Tekerlek kayması ve Yakıt tüketimi artışı meydana gelebilir.
Benzer İçerikler
- Akü Şarj Etme Nasıl Yapılır?
- DSG Nedir? Nasıl Çalışır?
- Alternatör Nedir? Nasıl Çalışır?
- Sübap Nedir?
- otofiyatlistesi.com
aks körükleri, diferansiyel sisteminden çıkan dönme, aksların kırılmasına yol, motorlu araçlarda, çıkan dönme hareketini tekerleklere, söz konusu, sisteminden çıkan dönme hareketini, diferansiyelden gelen dönüş hareketini tekerleğe, aks tamiri, olan aks, gücü tekerleklere, tekerleklere ileten çelik mildir, olmak üzere, dönme hareketini tekerleklere ileten, aracın yolda, ayrıca araç